به قلم: حسین مقدس
جلسه‌ٔ معرفی دوره‌ٔ کار و آموزش پایدار (کوآپ) در روز سه شنبه، ۲ مهر، ساعت ۳ تا ۴ بعد از ظهر و در سالن خوارزمی برگزار شد. در این جلسه معاون آموزشی دانشکده، جناب آقای دکتر ضرابی‌زاده، و معاون پژوهشی دانشکده، جناب آقای دکتر خرازی، به ارائه و توضیح این دوره پرداختند.
اگر ممکنه خودتونو معرفی کنین؟
من مصطفی دهقانی هستم، اخیرا به عنوان پژوهشگر توی Google Brain مشغول شدم، قبلش دانشجوی دکترا تو دانشگاه آمستردام بودم و قبلش هم تو دانشگاه تهران. کاری که الان می‌کنم یادگیری ماشین و الان هم تو آمستردام ساکنم. تو ایران دانشجوی کارشناسی که بودم، اوایل فکر می‌کردم قراره استاد دانشگاه بشم، آخرهای فوق لیسانس هم فکر می‌کردم که دانشگاه می‌مونم چون خوب جاییه و مثل صنعت آدم‌ها خیلی درگیر پول نیستن. یه ذره که وارد دکترا شدم، دیدم که دانشگاه و صنعت هر کدوم سیاست‌های خودشون رو دارن و ذهنیتم خیلی درست نبود؛ این شد که بیشتر به صنعت علاقه‌مند شدم و بعد از اینترنشیپی که برای گوگل رفتم، فکر کردم که شاید توی فیلد من، راحت‌تر می‌تونم توی صنعت کارهایی که می‌خوام رو انجام بدم. اگر بخوام خودم و ماموریتی رو که برای خودم قائلم، توی یه جمله توصیف کنم، خیلی دوست دارم که توی سه تا حوزهٔ محیط زیست، آموزش و پرورش و بهداشت و درمان یه کاری انجام بدم و حرکتی بزنم که توی یکی از این سه تا به یه دردی بخوره. من هم که کار ماشین لرنینگ کردم که اخیرا خیلی توی این سه تا حوزه پا گرفته و داره اتفاقات خوبی می‌افته؛ خیلی امیدوارم که یه کاری که الان انجام می‌دیم، در نهایت به یکی از این سه تا حوزه راه خودش رو پیدا کنه.
توی این چهار سال که رفتی چقدر از جنبه‌های مختلف تغییر کردی؟
متن حاضر اصولاً نباید در یک نشریه‌ی دانشجویی منتشر می‌شد! و اگر به خاطر رودربایستی شورای سردبیری با نگارنده نبود، احتمالاً شما خواننده‌ی عزیز با این متن خودشِکنِ پارادوکسیکال طرف نمی‌بودید. قاعدتاً در انتهای متن، تصدیق خواهید کرد که نگارنده‌ی پرحرف بیش از همه خودش را فسوس کردندی! چرا که مرتکب عملی شده که خود از آن نهی کرده است. در ثانی اگر این سطور به فرض محال در نظر خوانندگان مؤثر افتد، دیگر چه کسی رایانش خواند؟! بالاخره چاقو که نباید دسته‌ی خودش را ببرد! مگر چند کتاب از مضرات کتاب‌خوانی، و چند برنامه‌ی تلویزیونی از مضرات تماشای تلویزیون گفته‌اند که حالا قرار باشد یک نشریه بازار خودش را کساد کند؟ البته قرار هم نیست اتفاق خاصی بیفتد؛ عرض می‌کنم چرا.
گفتیم و نوشتیم از آنچه به نظرمان آسیب‌های سیستم آموزش فعلی می‌آمد. از نواقصی که در محتوای ارائه شده به چشم می‌خورد تا تاثیری که شیوه آموزشی بر رفتار آموزشی دانشجویان می‌گذارد. حال می‌خواهیم از واکنش‌های خود ما دانشجویان نسبت به امر آموزش و نقش‌های موثر یا مخربی که در این امر یا سایر امور مشابه می‌توانیم داشته باشیم بگوییم.
این متن کوششی در راستای بررسی امر آموزش در دانشکدهٔ کامپیوتر است. تلاش من بر این بوده است که از شاه‌راه انصاف به بیراهه نروم. در این متن سعی می‌کنم آموزش دانشکده را از جنبه‌های گوناگون و از دیدگاه‌های مختلف بررسی کنم و برای رسیدن به این هدف از چندین نفر در نوشتن این متن کمک گرفته‌ام که از تمامی آن‌ها تشکر می‌کنم. به عنوان اولین گام بررسی هر سیستم باید اهداف آن را شناخت تا بتوان اقدامات را با توجه به هماهنگی آن‌ها با اهداف بررسی کرد. هدف اصلی دانشکدهٔ مهندسی کامپیوتر به عنوان یک سیستم، تربیت افراد متخصص در زمینه‌های علمی و صنعتی رشته‌ٔ کامپیوتر است. کلیدی‌ترین عنصر این سیستم، سیستم آموزش است. آموزش را می‌توان از سه جنبه‌‌ی محتوای آموزشی، نحوه‌ٔ آموزش و نحوه‌‌ی ارزشیابی بررسی کرد که در ادامه جداگانه به آن‌ها می‌پردازم.
در شماره قبل شاهد یک متن طوفانی علیه کار در دوران دانشجویی بودیم، نقدی که به نظر بنده و بسیاری از دوستان، جانب انصاف در آن رعایت نشده بود. از آن جایی که در آن متن ویژگی‌های منفی بسیار بیشتر از آن چه بود(!) پوشش داده شدند، در این متن به ویژگی‌های مثبت مقوله‌ی کار پرداخته می‌شود. البته در همین جا می‌خواهم دو مقوله را از هم جدا کنم: کار صنعتیِ مربوط به رشته‌ی کامپیوتر در دوران دانشجویی و کار‌های دیگر از قبیل تدریس و ... در همین دوران.
از این به بعد منظور ما از کار در این متن، کار صنعتی(مثلاً کار در یک شرکت کامپیوتری) در دوران دانشجوییِ یک دانشجوی کامپیوتر دانشگاه شریف است، که تحلیل کارهایی مثل تدریس و ... در این مطلب نمی‌گنجد.
این روزها به موضوعی فکر می‌کنم که من رو ناراحت می‌کنه. این که وقتی چیزی به نظرمون درست نیست، یا اصلا مشکل رو به کسی نمی‌گیم، یا وقتی میگیم به آدم‌های اشتباهی میگیم. مثلا اگر درس دادن استادی به نظرمون خوب نیست، می‌ریم به سال پایینی‌ها میگیم؛ یا وقتی وضعیت بدی توی دانشکده می‌بینیم، عکسش رو استوری می‌کنیم؛ یا اگر یک روند اداری دانشگاه بد است، در گروه دوره درباره‌اش حرف می‌زنیم و … .
بگذریم؛ این حرف‌ها رو زیاد شنیده‌ایم. بذارید کمی درباره‌ٔ نظریهٔ اطلاعات با هم حرف بزنیم.
نظریهٔ اطلاعات علمیه که به بررسی اندازه‌گیری، ذخیره‌سازی و انتقال اطلاعات می‌پردازه. توی مساله‌های مختلف، می‌تونیم از مفاهیم نظریهٔ اطلاعات استفاده کنیم و کران‌هایی بنیادی برای حلشون پیدا کنیم. نظریهٔ اطلاعات در حوزه‌های زیادی مثل مخابرات (که می‌شه گفت خاستگاهشه)، رمزنگاری، یادگیری ماشین، و شبکه‌های عصبی استفاده می‌شه.
در ادامه تلاش می‌کنم مقدمه‌ای از بخشی از نظریه اطلاعات بگم که به بررسی کانال‌ها می‌پردازه. خیلی خوبه وقتی متن رو می‌خونید، هر جایی به علامت سوال می‌رسید، قبل از این که ادامه بدید، به سوال فکر کنید.
در روز ۲۳ دی ماه و در تفاوت‌ها که دانشکده در تب و تاب امتحانات ترم گذشته به سر می‌برد و بحث انتخاب واحد برای ترم فعلی در آستانه‌ی داغ‌شدن بود، شورای صنفی دانشکدهٔ کامپیوتر با توجه به مسائل مربوط به چارت جدید، متولی برنامه‌‌ای تحت عنوان "موارد آموزشی مربوط به چارت جدید" شد که طی آن دانشجویان ورودی ۹۵ و ۹۶ بتوانند با جزئیات چارت جدید آشنا شوند و سوال‌های خود در این رابطه را از معاونین دانشجویی و آموزشی دانشکده، دکتر بیات و دکتر اجلالی، بپرسند. نشریه‌ی رایانش از این برنامه گزارشی تهیه کرد که از طریق کانال این نشریه قابل دست‌رسی است؛ با این حال با توجه به محدودیت‌های موجود، گزارش مذکور تنها مواردی را بیان کرده‌است که در انتخاب واحد دانشجویان تاثیرگذار بوده‌اند و بخش زیادی از برنامهٔ شورای صنفی در آن نیامده‌است. نوشته‌ای که هم‌اکنون در حال مطالعه‌ی آن هستید به هدف تکمیل مطلبی است که روی کانال آمده‌است و نکاتی که در آن مغفول مانده را بیان می‌کند.
اگر از کسی بپرسیم «هدف از رفتن به دانشگاه چیست؟»، به احتمال خیلی بالایی جوابی مشابه «درس خواندن و یادگیری» خواهیم گرفت. یکی از مهم‌ترین اهداف دانشگاه، تربیت و آماده‌سازی افراد برای کار، و یا ادامهٔ تحصیل در رشته‌شان است. سیستم آموزشی دانشگاه، مهم‌ترین نقش را در رسیدن به این هدف ایفا می‌کند. بنابراین لازم است که سیستم آموزشی، علاوه‌بر انجام هر چه بهتر وظیفهٔ خود، برای کاهش تأثیرات نامطلوب نیز تلاش کند. ناگفته نماند که ما دانشجویان نیز در این میان وظیفه‌ای داریم. همهٔ ما، به صورت مستقیم یا غیرمستقیم، روی این سیستم تأثیر می‌گذاریم، و حتی بعضی از ما عضوی از این سیستم هستیم.
هر کدام از ما، ۲ الی ۷ سال از زندگیمان را در این دانشگاه سپری می‌کنیم و به صورت روزانه با این سیستم سروکار داریم. پس از فارغ‌التحصیلی نیز اثرات و نتایج آن را تا سال‌ها احساس خواهیم‌کرد. لذا آگاهی از نکات مثبت و منفی موجود در سیستم آموزشی دانشگاه، و تلاش برای ارائه‌ی راه‌کار و رفع آن‌ها بسیار مهم است. از این رو تصمیم گرفتیم در این شماره از رایانش، نگاهی بر سیستم آموزشی و به طور خاص سیستم آموزشی دانشکدهٔ کامپیوتر داشته باشیم و از جنبه‌های مختلف آن را بررسی کنیم.
اولین مجمع عمومی انجمن علمی دانشکده‌ی مهندسی کامپیوتر با توضیحی در مورد فعالیت‌های انجام شده توسط انجمن فعلی شروع شد. اعضای انجمن علمی به توضیح پیش‌رفت‌ها و دست‌آوردهای خود پرداختند. اینفوگرافی منتشر شده توسط SSC گویای این فعالیت‌هاست.
باقی زمان جلسه به پرسش و پاسخ بین دانشجویان و اعضای انجمن اختصاص یافت. در ادامه تعدادی از پرسش و پاسخ‌های مطرح شده را می‌آوریم.
