به قلم: حسین مقدس
مقدمه:
جلسه‌ٔ معرفی دوره‌ٔ کار و آموزش پایدار (کوآپ) در روز سه شنبه، ۲ مهر، ساعت ۳ تا ۴ بعد از ظهر و در سالن خوارزمی برگزار شد. در این جلسه معاون آموزشی دانشکده، جناب آقای دکتر ضرابی‌زاده، و معاون پژوهشی دانشکده، جناب آقای دکتر خرازی، به ارائه و توضیح این دوره پرداختند.
مسائل آموزشی دوره:
در ابتدای جلسه، دکتر ضرابی‌زاده به بیان مسائل و قوانین آموزشی دوره‌ٔ کوآپ پرداخت. بنا بر توضیحات دکتر ضرابی‌زاده، طرح کار و آموزش پایدار (کوآپ) طرحی است که در تعدادی از دانشگاه‌های آمریکای شمالی از حدود ۱۰۰ سال پیش شروع شده و از حدود ۵۰ سال پیش، به شکل قابل توجهی رشد داشته است. به طور مثل دانشگاه Waterloo، که بزرگترین دوره‌ٔ co-op را در آمریکای شمالی برگزار می‌کند، در مجموع ۲۰هزار دانشجوی شرکت‌کننده را در دوره‌ٔ کوآپ دارد و این رقم برابر با ۶۰ درصد کل دانشجویان است. این دانشگاه در مجموع با ۷۰۰۰ هزار شرکت همکاری دارد. در عمل، این طرح باعث درخشش خروجی‌های این دانشگاه شده است و صنعت و دانشگاه اثرگذاری مثبت متقابل دارند. همچنین این دوره، امکان به دست آوردن تجربه‌ٔ کاری را در قالب برنامه‌ٔ درسی و همراه با درآمد برای دانشجویان فراهم می‌کند.
نیاز به این طرح در دانشکده‌ٔ ما نیز به شکل قابل توجهی احساس می‌شد زیرا وضعیت فعلی به گونه‌ای است که صنعت و دانشگاه به هم کمکی نمی‌کنند و یا حتی به یکدیگر ضربه می‌زنند. اگر کسی در شرکتی بخواهد کار کند، یا درگیر ضرب‌الاجل‌های پروژه‌های دروس خود در طول ترم خواهد شد و کارش ضربه خواهد خورد، یا این که تصمیم می‌گیرد به دروس خود توجه کمتری کند و در نتیجه دچار افت تحصیلی خواهد شد. در نتیجه فراهم کردن مقدمات لازم برای اجرای این طرح از مدت‌ها پیش آغاز شده و قرار است که از همین سال برای ورودی‌های ۹۷ اجرا شود.
کلیت دوره بدین شکل است: هر دانشجویی که تصمیم بگیرد همراه با دوره‌ٔ کوآپ فارغ التحصیل شود، باید در بازه‌های زمانی مشخصی کار کند و در آن بازه‌ها حق اخذ هیچ درسی درون دانشگاه ندارد. این کار کردن جنبه‌ٔ کارآموزی ندارد و باید به دانشجویی که مشغول به کار است، حقوق داده شود. در واقع آرمان اصلی کوآپ این است که دانشجو در هر ترم تحصیلی، یا مشغول کار باشد یا مشغول تحصیل.
هر دانشجو مجاز است که تحصیل عادی داشته باشد و یا اینکه در دوره‌ٔ کوآپ شرکت کند. کسی که تمایل دارد در دوره‌ٔ کوآپ شرکت کند باید تا ترم سوم درخواست خود را برای شرکت در این دوره به دانشکده داده باشد.
در حال حاضر دو طرح زمانی برای شرکت دانشجویان در این طرح وجود دارد:
الف) دانشجو در ترم چهارم، تابستان بعد از ترم چهارم، تابستان قبل از ترم هفتم و ترم هفتم، زمان خود را صرف کار کردن خواهد کرد و نباید درسی در دانشگاه بگذراند.
ب) دانشجو در تابستان قبل از ترم پنجم، ترم پنجم، ترم هشتم و تابستان بعد از ترم هشتم، زمان خود را صرف کار کردن خواهد کرد و نباید درسی در دانشگاه بگذراند.
بدین ترتیب، هر شرکت‌کننده در کوآپ باید در مجموع حداقل ۱۴ ماه کار کرده باشد. این ۱۴ ماه برای فارغ‌التحصیلی در برنامه‌ٔ کوآپ ضروری است. واضح است که شرکت‌کنندگان در این دوره به ۵ سال زمان نیاز دارند تا فارغ‌التحصیل شوند، در نتیجه، سنوات مجاز برای افرادی که در کوآپ شرکت می‌کنند، به اندازه‌ی ۲ ترم تحصیلی از افراد عادی بیشتر خواهد بود. لازم به ذکر است که شرکت‌کنندگان در کوآپ به گذران درس کارآموزی نیازی ندارند و برایشان تطبیق زده می‌شود.
برای پذیرفته شدن در این دوره لازم است که معدل دو ترم اول دانشجو، کمتر از ۱۶ نباشد و برای به اتمام رساندن دوره‌ٔ کوآپ لازم است که معدل دانشجو تا پایان دوره، زیر ۱۵ نیاید. هر شرکت‌کننده‌ٔ دوره می‌تواند تا انتهای سال سوم تحصیل خود، از شرکت در کوآپ انصراف دهد و بعد از آن مانند یک دانشجو با برنامه‌ٔ عادی فارغ‌التحصیل شود.
در این میان، دانشگاه تلاش می‌کند که بستر لازم برای کوآپ فراهم شود. مثلاً کمک می‌کند که دانشجویان کاریابی راحت‌تری داشته باشند یا اینکه دانشجوی شرکت‌کننده در کوآپ، در ترم‌ها و تابستان‌هایی که به کار کردن می‌پردازد، رسماً دانشجو محسوب می‌شود و از امکانات رفاهی دانشجویی عادی خودش -مثل خوابگاه یا بیمه‌ٔ دانشجویی- برخوردار است.
مسائل مربوط به صنعت:
پس از پایان صحبت‌های دکتر ضرابی‌زاده، دکتر خرازی به بیان مطالب مربوط به صنعت پرداختند. بنابر توضیحات ایشان، شرکت‌هایی که در دوره‌ٔ کوآپ با دانشکده به همکاری می‌پردازند، باید تعریف دقیقی از موقعیت‌های شغلی خودشان ارائه کنند و برای هر دانشجویی که در شرکت آن‌ها مطابق دوره‌ٔ کوآپ شرکت می‌کند، حقوق مشخص و قابل قبولی بپردازند و در غیر این صورت، دانشکده تمایلی به همکاری با آن‌ها نخواهد داشت.
در این طرح، دانشکده برای کسی کار پیدا نخواهد کرد بلکه شرکت و دانشجو باید یکدیگر را انتخاب کنند و دانشکده نقش هماهنگ‌کننده‌ٔ این فرآیند را دارد. در نتیجه برای اینکه دانشجویان بتوانند انتخاب‌های درستی داشته باشند، کارگاه‌هایی با موضوعاتی نظیر «چگونگی نوشتن رزومه‌ٔ کاری»، «چگونگی معرفی کردن خود در مصاحبه»، «کار گروهی و مدیریت تعارض در گروه»، «فرهنگ بازخورد دادن»، «آشنایی با مباحث حقوقی و قراردادی» و … در طول ترم سوم برگزار خواهد شد و بعد از آن موقعیت‌های شغلی مختلف برای دانشجویان شرکت‌کننده در دوره شرح داده خواهد شد. سپس هر دانشجو فهرستی از اولویت‌های مورد نظر خود برای موقعیت‌های شغلی مختلف ارائه می‌کند و شرکت‌ها نیز اولویت‌های خود را بین دانشجویان در نظر خواهند گرفت. در نهایت فرد «الف» که برای موقعیتی مشخص در شرکت «ب» ابراز علاقه کرده و همچنین شرکت «ب» این شخص را در اولویت خود قرار داده است، به مصاحبه حضوری دعوت خواهد شد و در صورت قبولی در مصاحبه، دوره‌ی کوآپ خود را در همان شرکت شروع خواهد کرد.
بنابراین ممکن است تعدادی از دانشجویان توسط هیچ شرکتی پذیرفته نشوند و یا موقعیت‌های شغلی شرکتی مد نظر هیچ دانشجویی نباشد و در نتیجه آن موقعیت خالی خواهد ماند.
واضح است که دانشکده با هر شرکتی در این دوره همکاری نخواهد کرد و شرکت‌های همکار باید ویژگی‌های مشخصی داشته باشند. مثلاً هر شرکت همکار باید بتواند پروژه‌هایی با مدت زمان محدود به ۷ ماه برای دانشجو تعریف کند و در صورتی که ساختار کاری شرکت به این‌گونه نباشد، نمی‌تواند در این دوره حاضر شود. همچنین موقعیت‌های شغلی شرکت‌ها باید برای دانشجو مزیت علمی داشته باشند و به عنوان مثال «منشی مدیر عامل شرکت» یک موقعیت قابل قبول نیست.
دوره‌ٔ کوآپ در سال جاری با همکاری تیم «بانا» انجام خواهد شد. در این جلسه مهندس وحید مطیعیان به نمایندگی از تیم بانا حضور داشت و بعد از اتمام توضیحات دکتر خرازی، توضیحاتی ارائه کرد.
در انتها اعلام شد که در هفته‌ٔ آتی، اتاقی در طبقه‌ی ۶ام دانشکده برای دوره‌ٔ کوآپ اختصاص داده خواهد شد.
همچنین برای کسب اطلاعات بیشتر و ثبت‌نام در دوره وبسایتی به آدرس co-op.ce.sharif.edu در نظر گرفته شده است. آیین‌نامه‌ٔ این دوره نیز در ویکی دانشکده به نشانی wiki.ce.sharif.edu قابل مشاهده است.
