به قلم: هدی ترابی
پایین بودن میزان علاقه و اقبال دختران به رشته‌های مهندسی کامپیوتر و مرتبط با علوم کامپیوتر معضلی‌ست که سال‌های اخیر در جوامع غربی پررنگ شده و فعالان این حوزه در جهت رفع آن قدم برداشته‌اند. در ایران نیز با این که مدتی است دختران گوی قبولی در رشته‌های انسانی و تجربی را ربوده‌اند، با این حال به رشته‌های ریاضی و فنی اقبال کم‌تری نشان داده و میزان قبولی آن‌ها نیز به نسبت در این رشته‌ها کمتر است. اما این اختلاف تنها در کنکور و دانشگاه وجود ندارد. اگر تجربهٔ کار در سال‌های دانشگاه را داشته باشید، احتمالا با شرکت‌هایی مواجه شده‌اید که تنها اقدام به استخدام آقایان می‌کنند. آمار حضور دختران در شرکت‌های غیرتک‌جنسیتی نیز به مراتب کمتر از پسران است. درسال‌های اخیر اما فشار جوامع مدنی و رسانه‌ها باعث شده است شرکت‌های بزرگ جهانی همانند گوگل، IBM و غیره به دنبال ایجاد تنوع جنسیتی در میان کارمندان‌شان باشند. همین موضوع باعث شده است که در حال حاضر رشته‌هایی همچون مهندسی نرم‌افزار و علوم کامپیوتر برای دختران فارغ‌التحصیل این رشته‌ها به‌شدت منفعت‌زا باشد؛ چرا که با توجه به کمبود این افراد، تقاضا برای آن‌ها بالاست.
در ایران نیز جذب دختران به این رشته‌ها و ایجاد شرایط یکسان برای ورود آن‌ها به بازار کار نیازمند برنامه‌ریزی طولانی و البته رسانه و جامعه مدنی قدرت‌مند است که در حال حاضر کشور ما فاقد هر سه است. شناخت زنان موفق و فعال در عرصهٔ مهندسی کامپیوتر و علوم کامپیوتر و معضل‌شناسی این موضوع اما می‌تواند گام کوچکی برای تشویق دانشجویان دختر در این رشته‌ها برای ادامهٔ این رشته و یا ورود به بازار کار مرتبط باشد. به همین دلیل بر آن شدیم تا در هر شماره مقاله‌ای مرتبط با این موضوع گرد آوریم.
ماریسا مایر: ماریسا مایر در سال ۱۹۷۵ در امریکا به دنیا آمده است. او در ابتدا تصمیم داشته جراح مغز و اعصاب شود و در حال گذراندن درس‌های اولیه پزشکی در «دانشگاه استنفورد» بوده که تصمیم می‌گیرد تغییر رشته دهد و در رشتهٔ «سیستم‌های نمادین» در همان دانشگاه درس خود را ادامه می‌دهد. مایر در سال ۱۹۹۷ با مدرک لیسانس سیستم‌های نمادین از استنفورد فارغ‌التحصیل شد و سپس در سال ۱۹۹۹ نیز مدرک کارشناسی ارشد خود را در رشته علوم کامپیوتر از همین دانشگاه دریافت کرد. تخصص او در هر مقطع تحصیلی‌اش در زمینه هوش مصنوعی بوده است. او پس از فارغ‌التحصیلی ۱۴ پیشنهاد کاری از شرکت‌های مختلف دریافت کرد و به عنوان اولین مهندس زن گوگل، در این شرکت کار خود را با کدنویسی و مدیریت تیم‌های کوچک شروع کرد. او در طول ۱۳ سال فعالیت خود در گوگل، سِمَت‌هایی همچون مدیر محصول داشته و در بخش‌ها و تیم‌های مختلف شرکت فعالیت کرده‌است. او همچنین در طول این زمان در دانشگاه استنفورد مبانی برنامه‌نویسی درس می‌داده‌است. در سال ۲۰۱۲ مایر مدیرعامل شرکت یاهو! شد. به عملکرد او در این شرکت انتقادهای بسیاری وارد بوده و در سال ۲۰۱۷ او از سمت خود استعفا داد. در سال ۲۰۱۴ او به عنوان نفر ششم در لیست ۴۰ نفر افراد موفق زیر ۴۰ سال فوربز انتخاب شد. او همچنین به عنوان شانزدهمین زن موفق در کسب‌وکار در همان سال از طرف فوربز انتخاب شده است.
ماریا کلاوه: ماریا کلاوه متولد ۱۹۵۱ و زادهٔ کاناداست. او تحصیلات خود را در رشته ریاضیات در «دانشگاه آلبرتا» شروع کرد؛ با این حال از دانشگاه انصراف داد تا بتواند به دور دنیا سفر کند. سپس در سال ۱۹۷۳ به دانشگاه بازگشت تا کارشناسی خود را تکمیل کند. او دکترای خود را نیز از همین دانشگاه در رشته ریاضیات گرفت و پس از یک سال، تحصیلات دکترای دوم خود را در رشته علوم کامپیوتر در «دانشگاه تورنتو» شروع کرد. زمانی که «کلاوه» تصمیم به تحصیل در این رشته کرد، هیچ‌گونه آشنایی قبلی با این مبحث نداشت و برای این که عملکرد خوبی داشته باشد روزی تا ۱۶ ساعت مطالعه می‌کرد. او حدود ۸ سال در این صنعت، در مرکز تحقیقات IBM در کالیفورنیا فعالیت کرد. پس از آن به مدت ۱۵ سال در «دانشگاه بریتیش کلمبیا» به عنوان رییس دانشکده علوم کامپیوتر فعالیت کرد. او سپس به «دانشگاه پرینستون» رفته و بعد از آن به ریاست «کالج هاروی ماد» رسید. کلاوه همچنین جزو کسانی است که نقش به‌سزایی در تلاش برای افزایش حضور زنان در STEM (سرواژهٔ Science علم، Technology تکنولوژی، Engineering مهندسی، Mathematics ریاضیات) داشته‌است. برای مثال در طول حضور او در دانشگاه بریتیش کلمبیا او توانست درصد فارغ‌التحصیلان دختر در علوم کامپیوتر را از ۱۶ درصد به ۱۷ درصد افزایش دهد و هنچنین تعداد استادان زن دانشکده را از ۲ نفر به ۷ نفر افزایش دهد.
لایلا ترتیکوف: لایلا ترتیکوف متولد ۱۹۷۸روسیه است. او در سن ۱۵ سالگی به نیویورک مهاجرت کرد و زبان انگلیسی را آموخت. سپس در رشته علوم کامپیوتر و هنر در «دانشگاه برکلی» تحصیلات خود را شروع کرد. زمینهٔ تحقیقاتی او در ارتباط با یادگیری ماشین بوده است. با این حال او قبل از تکمیل مدرکش، تحصیلات خود را رها کرد و در سال ۱۹۹۹ در شرکت «سان مایکروسیستمز» شروع به کار بر روی سرور جاوا کرد و سپس در سال ۲۰۱۴ سمت مدیر اجرایی در« بنیاد ویکی‌مدیا» را عهده‌دار شد. او همچنین عضو هیئت‌مدیره شرکت‌های OpenEd و Rackspace نیز است. ترتیکوف در سال ۲۰۱۶ از سمت خود در ویکی‌مدیا استعفا داد.
